Tinel, Edgar

Tinel, Edgar

Bunte Blätter Op. 32 (Six morceaux de piano)

16,00 

Preface

Edgar Tinel – Bunte Blätter op. 32 (1885)

(Sinaai, 27. März 1854 – Brüssel, 28. Oktober 1912)

 

‚Je suis fou! J’ai fait la connaissance de Brahms, et Brahms m’a parlé!‘ Dies notierte der begeisterte Tinel am 18. Mai 1883 in seinem Tagebuch. Vier Tage später schreibt er in einem Brief in Großbuchstaben: ‚C’EST LE PLUS GRAND HOMME DU SIÈCLE.‘ Zusammen mit einigen belgischen Kollegen hatte er vom 13. bis 16. Mai das von Ferdinand Hiller geleitete Niederrheinische Musikfest in Köln besucht. Bei diesem hochangesehenen Rheinfestival stand im sechzigsten Jahr seines Bestehen Johannes Brahms im Mittelpunkt. Am zweiten Tag begleitete das hundertdreißigköpfige Orchester, darunter zahlreiche belgische Musiker, Brahms als Solisten in seinem zweiten Klavierkonzert, und am Schlusstag wurde er selbst als Dirigent seiner zweiten Symphonie bejubelt. Für Tinel war es eine unvergessliche Erfahrung. Ein ebenso tiefgreifendes Erlebnis wie in seinem vierzehnten Lebensjahr die Aufführung der dritten Sonate von Robert Schumann. Die Erinnerung an diese beiden Konzerte sollte er sein ganzes Leben lang bewahren. Brahms und Schumann waren Tinels große Vorbilder. Zusammen mit Bach nannte er sie ‚Apostel des Ideals‘. Tinel war einer der Komponisten des ausgehenden 19. Jahrhunderts, deren musikalische Sprache nicht vom ‚Wagnervirus‘ befallen war. Er achtete zwar Wagners Genie, aber aufgrund seiner streng katholischen Weltanschauung verwarf er dessen Opern als amoralisch, was ihn übrigens nicht davon abhielt, gewisse Bruchstücke daraus zu dirigieren.

Wie Schumann und Brahms begann Tinel seine Laufbahn als Pianist und Komponist. Am Brüsseler Konservatorium studierte er Klavier bei Jean-Baptiste Michelot, Alphonse Mailly und dem Wagnerianer Louis Brassin. Nach dem Abschluss im Jahre 1873 machte er kurze Zeit Karriere als Klaviervirtuose, mit Auftritten in Aachen und London. Gleichzeitig studierte er Kontrapunkt und Fuge bei Hubert Ferdinand Kufferath (einem Mendelssohnschüler) und Komposition bei seinem Direktor François-Auguste Gevaert.
Als Komponist trat er zuerst mit Liedern und Klaviermusik hervor. Eines seiner frühen Werke ist eine kraftvolle Sonate, die er Brassin widmete. Im Februar und März 1885 schrieb er den Klavierzyklus Bunte Blätter, in zwei Heften mit jeweils drei Stücken. Dies auf Bestellung des deutschen Verlags Breitkopf & Härtel, der später einen Großteil der Werke von Tinel herausgeben sollte, und der auch den riesenhaften Erfolg seiner musikalischen Hagiographie Franciscus (1886) mit zu Stande brachte. Während der Arbeit an Bunte Blätter war Tinel schwerkrank. Zeitweise befürchtete er, dass das abschließende Adagio sein Schwanengesang sein würde. Aber Tinel wurde wieder gesund, und noch ehe er sich im Marienmonat Mai zu einer Pilgerfahrt nach Lourdes aufmachte, konnte er seinem Herausgeber das Werk zuschicken. Ursprünglich wollte er die neue Komposition Brahms widmen, aber schließlich entschied er sich für Theodor Kirchner. Dieser deutsche Organist und Komponist gehörte zum Schumannkreis, und sein Orgelspiel erregte Bewunderung bei Liszt und Wagner. Tinel war vor allem von Kirchners Klavierkompositionen beeindruckt und fand ihn nichts weniger als ‚le plus profond prophète du piano de tous les temps‘. Als Kirchner später durch seine exzentrische Lebensweise herunterkam, gründete Tinel ein Hilfskomitee und sammelte Geld für seinen ins Unglück geratenen Kollegen ein.

Bunte Blätter, ein Titel im Geiste Schumanns, ist eine kaleidoskopische Suite, in der jedes der sechs Stücke seinen ausgesprochenen Charakter hat. Das erste Heft beginnt mit einem kraftvollen Marsch, der energisch rhythmisch seines Weges geht und dann, mit dem Thema des Trios, einer gefälligen, durch Triolen aufgelockerten Melodie begegnet. Nach einem graziösen Scherzino beschließt ein zärtliches, feinsinniges Allegretto das erste Buch. Ein zierliches Menuett, das nach Schumann verweist, eröffnet das zweite Heft, worauf ein fiebriges Appasionato folgt. Das Ganze wird mit einem düsteren, elegischen Adagio in c-moll abgerundet, in dem ein Widerhall des De profundis zu hören ist.

Bunte Blätter wurde am 31. August 1885 im städtischen Festsaal in Mechelen uraufgeführt, zum zehnjährigen Bestehen des Davidsfonds. Im selben Konzert erklang auch Klokke Roeland, die Kantate, mit der Tinel im Jahre 1877 den Rompreis errungen hatte.

Jan Dewilde, 2011
(Übersetzung: Michaël Scheck)

Nachdruck eines Exemplars aus der Bibliothek des Königlich flämischen Konservatoriums Antwerpen. Diese Partitur wurde herausgegeben in Zusammenarbeit mit dem Studienzentrum für Flämische Musik (Studiecentrum voor Vlaamse Muziek, www.svm.be).


Edgar Tinel
(Sinaai, 27 March 1854 – Brussels, 28 october 1912)

Bunte Blätter op. 32
(1885)

‚Je suis fou! J’ai fait la connaissance de Brahms, et Brahms m’a parlé!‘ (‚I’m hysterical! I’ve become acquainted with Brahms, and Brahms talked to me!‘) Thus an enthusiastic Edgar Tinel noted in his diary on 18 May 1883. Four days later he printed in a letter: ‚C’EST LE PLUS GRAND HOMME DU SIÈCLE‘. Together with some Belgian colleagues he had attended the Niederreinische Musikfest, organized by Ferdinand Hiller, in Cologne from 13 through 16 May. For its sixtieth edition this prestigious Rhine Festival had singled out Brahms as its focus. On the second day the orchestra, with a strength of 130 musicians, among them many Belgians, accompanied Brahms as soloist in his second piano concerto, and on the final day he was acclaimed as conductor of his second symphony. For Tinel it was an unforgettable experience, with an impact comparable to that of a performance by Robert Schumann of his third sonata, when he was fourteen. The remembrance of both concerts was to stay with him for the rest of his life. Brahms and Schumann were Tinel’s shining examples. He dubbed them, together with Bach, ‚apostles of the Ideal‘. Tinel was one of those composers at the end of the 19th century whose idiom had not been infected with the ‚Wagner virus‘. Tinel recognized the genius of Wagner, but rejected his operas as amoral on the basis of his strict catholic principles. However, this did not prevent him from conducting certain fragments.

Like Schumann and Brahms Tinel started his career as a pianist-composer. At the conservatoire in Brussels he studied piano with Jean-Baptiste Michelot, Alphonse Mailly and the Wagnerian Louis Brassin. After graduating in 1873 he enjoyed a brief career as piano virtuoso, leading him to such cities as Aachen and London. Meanwhile he studied counterpoint and fugue with Hubert Ferdinand Kufferath (a pupil of Mendelssohn) and composition with director François-Auguste Gevaert.
As a composer Tinel first proved his mettle with songs and piano music. One of his early works is a powerful Sonata dedicated to Brassin. In February-March 1885 he composed the piano cycle Bunte Blätter, two volumes with three pieces each. This work had been commissioned by the German music publisher Breitkopf & Härtel, which from then on was to publish an important part of Tinel’s oeuvre as well as supporting the enormous international success of his musical hagiography Franciscus (1886). During the composition of Bunte Blätter Tinel became very ill. Once in a while he was even haunted by a foreshadowing of doom about the final Adagio as possibly his swan song. However, Tinel got well again, and even before leaving on a pilgrimage to Lourdes in the Marian month of May he was in a position to deliver the work to his publisher. Initially he considered dedicating his new composition to Brahms, but eventually he preferred Theodor Kirchner. This German organist-composer associated a lot with the circle around Schumann, while his organ playing was greatly admired by Liszt and Wagner. Tinel was most impressed by Kirchner’s piano compositions, praising him in a rather exalted way as ‚le plus profond poète du piano de tous les temps‘ (‚the most profound poet of the piano of all times‘). Later, when Kirchner was down and out because of his eccentric lifestyle, Tinel founded a support committee, raising funds for his unlucky colleague.

Bunte Blätter, a title in the mode of Schumann, is a kaleidoscopic suite in which each of the six pieces has a distinctive character of its own. The first volume starts with a vigorous March which sets off with energy and a clear rhythm to meet with the theme of the trio, a lovely melody, unfolding itself in trioles. After a gracious Scherzino a gentle and subtle Allegretto concludes the first book. The second volume opens with a gracious Menuet with allusions to Schumann, followed by a feverish Appassionato, eventually achieving closure with a sombre and elegiac Adagio in c minor, including an echo of the De profundis.

The Bunte Blätter were premiered on 31 August 1885 at the Muncipal Party Hall in Mechelen at a celebration of the tenth anniversary of the ‚Davidsfonds‘, a catholic cultural organization. On the same programme featured Klokke Roeland, the cantata with which Tinel had earned the Prix de Rome in 1877.

Jan Dewilde
(Translation: Joris Duytschaever)

Reprint of a copy from the library of the Royal Flemish Conservatory in Antwerp. This score was published in cooperation with the Centre for Flemish Music (Studiecentrum voor Vlaamse Muziek, (www.svm.be).


Edgar Tinel
(Sinaai, 27 maart 1854 – Brussel, 28 oktober 1912)

Bunte Blätter op. 32
(1885)

‚Je suis fou! J’ai fait la connaissance de Brahms, et Brahms m’a parlé!‘ Zo noteerde een enthousiaste Edgar Tinel op 18 mei 1883 in zijn dagboek. Vier dagen later blokletterde hij in een brief: ‚C’EST LE PLUS GRAND HOMME DU SIÈCLE.‘ Samen met enkele Belgische collega’s had hij van 13 tot 16 mei het door Ferdinand Hiller geleide Niederrheinische Musikfest in Keulen bijgewoond. Dat prestigieuze Rijnfestival was voor zijn zestigste editie opgebouwd rond Johannes Brahms. Op de tweede dag begeleidde het 130 man sterke orkest, waaronder veel Belgische musici, Brahms als solist in zijn tweede pianoconcerto en op de slotdag werd hij toegejuicht als dirigent van zijn tweede symfonie. Voor Tinel een onvergetelijke ervaring. Een even ingrijpende belevenis als toen hij op zijn veertiende een uitvoering van de derde sonate van Robert Schumann meemaakte. De herinnering aan beide concerten zou hij zijn hele leven lang met zich meedragen. Brahms en Schumann waren Tinels lichtende voorbeelden. Hij noemde ze, samen met Bach, ‚apostelen van het Ideaal‘. Tinel was een van die componisten uit het einde van de 19de eeuw wiens idioom niet besmet was door het ‚Wagnervirus‘. Tinel erkende weliswaar Wagners genie, maar vanuit zijn streng-katholieke opvattingen verwierp hij diens opera’s als amoreel. Wat hem overigens niet belette om bepaalde fragmenten te dirigeren.

Zoals Schumann en Brahms begon Tinel zijn carrière als pianist-componist. Aan het conservatorium van Brussel studeerde hij piano bij Jean-Baptiste Michelot, Alphonse Mailly en de Wagneriaan Louis Brassin. Na in 1873 zijn eerste prijs te hebben behaald, maakte hij als pianovirtuoos een korte carrière die hem bracht tot in Aken en Londen. Ondertussen volgde hij contrapunt en fuga bij Hubert Ferdinand Kufferath (een leerling van Mendelssohn) en compositie bij directeur François-Auguste Gevaert.
Als componist debuteerde Tinel met liederen en pianomuziek. Een van zijn vroege werken is een krachtige Sonate die hij aan Brassin opdroeg. In februari – maart 1885 componeerde hij de pianocyclus Bunte Blätter, twee bundels met telkens drie nummers. Hij deed dat op vraag van de Duitse muziekuitgeverij Breitkopf & Härtel, die van dan af een groot deel van Tinels œuvre zou publiceren en het enorme internationale succes van zijn muzikale hagiografie Franciscus (1886) ondersteunde. Tijdens het componeren van de Bunte Blätter was Tinel ernstig ziek. Bij momenten vreesde hij dat het afsluitende Adagio zijn zwanenzang zou worden. Maar Tinel genas en nog vooraleer hij in de Mariamaand op Lourdes-bedevaart vertrok, kon hij het werk aan zijn uitgever bezorgen. Aanvankelijk wou hij zijn nieuwe compositie opdragen aan Brahms, maar uiteindelijk koos hij voor Theodor Kirchner. Deze Duitse organist-componist frequenteerde de kring rond Schumann en zijn orgelspel wekte de bewondering van Liszt en Wagner. Tinel was vooral onder de indruk van Kirchners pianocomposities en zag in hem niet minder dan ‚le plus profond poète du piano de tous les temps‘. Toen Kirchner later door zijn excentrieke levensstijl aan lager wal raakte, vormde Tinel een steuncomité en bracht hij geld bijeen voor zijn onfortuinlijke collega.

Bunte Blätter, een Schumanneske titel, is een caleidoscopische suite waarin elk van de zes stukken een uitgesproken karakter heeft. De eerste bundel begint met een krachtige Mars die energiek en stevig geritmeerd op stap gaat om dan, met het thema van het trio, een mooie, in triolen uitwaaiende melodie te ontmoeten. Na een gracieus Scherzino sluit een teder en geraffineerd Allegretto het eerste boek af. Een gracieus, naar Schumann verwijzend Menuet opent de tweede bundel, waarna een koortsachtig Appassionato volgt, om tenslotte af te sluiten met een somber en elegisch Adagio in c klein, dat een echo van het De profundis laat horen.

De Bunte Blätter werden op 31 augustus 1885 in de Mechelse Stadsfeestzaal gecreëerd op een feestzitting naar aanleiding van het tienjarige bestaan van het Davidsfonds. Op dat zelfde concert klonk ook Klokke Roeland, de cantate waarmee Tinel in 1877 de Prijs van Rome had behaald.

Jan Dewilde, 2011

Herdruk van een kopie uit de bibliotheek van het Koninklijk Vlaams Conservatorium van Antwerpen. Deze partituur werd gepubliceerd in samenwerking met het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek (www.svm.be).

 

Score Data

Special Edition

The Flemish Music Collection

Genre

Solo Instrument

Seiten

36

Printing

Reprint

Format

210 x 297 mm

Go to Top