August De Boeck
(Merchtem, 9 mei 1865 - Merchtem, 9 oktober 1937)
Nocturne
(1931)
August de Boeck, zoon van een koster-organist, studeerde aan het Conservatoire royal in Brussel, bij eminente leraars, zoals de Wagneriaan Joseph Dupont (harmonie), Hubert Ferdinand Kufferath (contrapunt) en Alphonse Mailly (orgel). De Boeck was een uitstekend organist en in die hoedanigheid was hij verbonden aan kerken in zijn geboortedorp, in Elsene en in Brussel. Daarnaast was hij zijn carrière lang werkzaam in het muziekonderwijs, onder meer als leraar harmonie aan de conservatoria van Antwerpen en Brussel, en als directeur van het Stedelijk Conservatorium van Mechelen.
Bepalend voor zijn ontwikkeling als componist was zijn ontmoeting in 1889 met de componist Paul Gilson (1865-1942). Hoewel ze jaargenoten waren, was Gilson een mentor voor De Boeck. Hij bracht hem in contact met progressieve Brusselse kunstcenakels zoals L’Essor en La Libre esthétique en hij leerde hem de nieuwe Russische muziek kennen. Vooral qua orkestratietechniek heeft De Boeck veel van Gilson opgestoken. Dat is al onmiddellijk duidelijk hoorbaar in De Boecks eerste en meteen ook populairste orkestwerk, Rapsodie dahoméenne (1893) en de Symfonie in g (1896). Door een gebrek aan uitvoeringsmogelijkheden – België kende toen nauwelijks een orkestinfrastructuur – liet De Boeck de volgende jaren de symfonische muziek links liggen, ten voordele van het muziektheater. Hij componeerde enkele balletten en hij zou zich ontpoppen tot een excellent operacomponist. Nog vóór de eerste wereldoorlog creëerde de Koninklijke Vlaamse Opera in Antwerpen vier opera’s van zijn hand: Théroigne de Méricourt (libretto van Léonce du Catillon) in 1901, Winternachtsdroom (du Catillon) in 1902, Rijndwergen (Pol de Mont) in 1906, en Reinaert de Vos (Raf Verhulst) in 1909. In 1921 bracht het Théâtre royal in Gent de première van La route d’Émeraude (Max Hautier), De Boecks enige Franse opera en misschien wel zijn beste werk.
Tijdens het interbellum keerde De Boeck naar het orkest terug en componeerde hij op enkele jaren tijd Fantasie op twee Vlaamse Volkswijzen (1923), Concerto voor Hans-klavier en orkest (1926-1929), Nocturne (1931), Vioolconcerto (begonnen in 1912, voltooid in 1934) en het symfonisch gedicht In de schuur (1937). Dit laatste werk kon hij niet meer afwerken, maar zijn vriend Gilson zou de partituur voltooien.
De Boeck liet een omvangrijk en gediversifieerd oeuvre van zowat 350 titels na. Naast de vermelde orkestwerken en de balletten, opera’s en operettes, schreef hij heel wat liturgische muziek, cantates, koorwerken, liederen, piano- en orgelmuziek, kamermuziek en een reeks werken voor harmonie en fanfare.
Waar hij in zijn vroege orkestwerken beïnvloed is door de Russische nationale school, is de Nocturne meer gekleurd door het Frans impressionisme. In dit late werk, gecomponeerd toen hij zich definitief had teruggetrokken in zijn geboortedorp, etaleert hij opnieuw zijn subtiele orkestratietechniek. Componist en dirigent Frits Celis, de kenner bij uitstek van het werk van De Boeck, omschreef het werk als ‘een etherisch en sfeervol opus met soms ijle orkestrale tinten, dat tweemaal een grootse klankontplooiing kent, en dan wegebt in tere snaarakkoorden waarop de fluit flarden van het thema als een echo laat naklinken.’
De Nocturne werd op 15 april 1936 in het Radiogebouw op het Flageyplein in Elsene gecreëerd door het Symfonieorkest van het NIR, gedirigeerd door Franz André. Maar het is pas na een uitvoering in 1969 door De Philharmonie van Antwerpen, onder de leiding van Frits Celis, dat het werk bij een breder publiek bekend raakte.
Jan Dewilde
Emmanuel Geeurickx transcribeerde het autografisch manuscript dat bewaard wordt in de muziekbibliotheek van het Vlaams Radio Orkest en Vlaams Radio Koor. Jan Van Asch las als corrector de partituur na.
Deze uitgave, in het kader van het August De Boeckjaar 2011-2012, werd gepubliceerd in samenwerking met het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek, waar de orkestpartijen besteld kunnen worden (www.svm.be).
August De Boeck
(Merchtem, 9. Mai 1865 - Merchtem, 9. Oktober 1937)
Nocturne
(1931)
August De Boeck, Sohn eines Küsters und Organisten, studierte am Conservatoire royal in Brüssel bei hervorragenden Lehrern, darunter der Wagnerianer Joseph Dupont (Harmonielehre), Hubert Ferdinand Kufferath (Kontrapunkt) und Alphonse Mailly (Orgel). De Boeck war ein ausgezeichneter Organist und als solcher an Kirchen in seinem Geburtsdorf Merchtem, in Ixelles und Brüssel tätig. Außerdem betätigte er sich während seiner ganzen Laufbahn als Musikpädagoge, unter anderem als Lehrer für Harmonielehre an den Konservatorien von Antwerpen und Brüssel und als Direktor des Städtischen Konservatoriums in Mechelen.
Für seine Entwicklung als Komponist war die Begegnung mit dem Komponisten Paul Gilson (1865-1942) im Jahre 1889 von entscheidender Bedeutung. Obwohl sie gleichaltrig waren, wurde Gilson doch De Boecks Mentor. Er führte ihn in die fortschrittlichen Brüsseler Künstlerzirkel wie L‘Essor und La libre estéthique ein und machte ihn mit der neuen russischen Musik bekannt. Vor allem auf dem Gebiet der Orchester-Instrumentierungstechnik konnte De Boeck bei Gilson viel lernen. Dies ist schon deutlich hörbar in De Boecks erstem und auch populärstem Orchesterwerk, Rapsodie dahoméenne (1893) und der Symfonie in g (1896). Wegen fehlender Aufführungsmöglichkeiten – Belgien besaß damals keine nennenswerte Orchesterlandschaft – ließ De Boeck die symphonische Musik in den folgenden Jahren zu Gunsten des Musiktheaters links liegen. Er komponierte einige Ballette und sollte sich auch zu einem ausgezeichneten Opernkomponisten entwickeln. Noch vor dem Ersten Weltkrieg brachte die Koninklijke Vlaamse Opera in Antwerpen vier seiner Opern heraus: Théroigne de Méricourt (Libretto von Léonce du Catillon), 1901; Winternachtsdroom (du Catillon), 1902; Rijndwergen (Pol de Mont), 1906; Reinaert de Vos (Raf Verhulst), 1909. Im Jahre 1921 brachte das Théâtre royal in Gent die Premiere von La route d‘Émeraude (Max Hautier), De Boecks einziger französischer Oper und seinem wohl besten Werk.
In der Periode zwischen den beiden Weltkriegen kehrte De Boeck zum Orchester zurück. Innerhalb weniger Jahre komponierte er Fantasie op twee Vlaamse Volkswijzen (1923), Concerto voor Hans-Klavier en Orkest (1926-1929), Nocturne (1931), Violinkonzert (angefangen 1912, vollendet 1934) und die symphonische Dichtung In de schuur (1937). Letztere konnte er nicht mehr zu Ende führen, aber sein Freund Gilson sollte die Partitur vollenden.
De Boeck hinterließ ein umfangreiches und reiches Oeuvre von ungefähr 350 Titeln. Außer den bereits erwähnten Orchesterwerken, Balletten, Opern und Operetten schrieb er viel liturgische Musik, weiterhin Kantaten, Chorwerke, Lieder, Klavier- und Orgelmusik, Kammermusik und eine Reihe von Werken für Blasorchester.
Während seine frühen Orchesterwerke von der russischen nationalen Schule beeinflusst sind, neigt die Nocturne mehr zum französischen Impressionismus hin. In diesem Spätwerk, das er komponierte, als er sich schon endgültig in seinen Geburtsort zurückgezogen hatte, glänzt er aufs Neue mit seiner subtilen Orchestrierungstechnik. Der Komponist und Dirigent Frits Celis, unvergleichlicher Kenner von De Boecks Schaffen, beschrieb das Werk als „ein ätherisches und stimmungsvolles Opus mit manchmal zarten orchestralen Farbtönen, das sich zweimal zu einer großartigen Klangentfaltung steigert und dann in sanften Streicherakkorden verebbt, wobei die Flöte Fragmente des Themas wie ein Echo verhallen lässt.“
Die Nocturne wurde am 15. April 1936 im Rundfunkgebäude am Flageyplatz in Ixelles vom Symphonieorchester des NIR unter der Leitung von Franz André uraufgeführt. Aber erst 1969, nach einer Aufführung durch De Philharmonie van Antwerpen unter der Leitung von Frits Celis wurde das Werk einem breiteren Publikum bekannt.
Jan Dewilde (Übersetzung Michaël Scheck)
Emmanuel Geeurickx besorgte die Transkription des Autographs in der Musikbibliothek des Flämischen Rundfunkorchester und Rundfunkchors. Korrektor war Jan Van Asch.
Diese Ausgabe im Rahmen des August De Boeck-Jahrs 2011-2012 wurde in Zusammenarbeit mit dem Studienzentrum für flämische Musik herausgegeben, wo auch die Orchesterstimmen bestellt werden können (www.svm.be).
August De Boeck
(Merchtem, 9 May 1865 - Merchtem, 9 October 1937)
Nocturne
(1931)
August de Boeck, the son of a verger-organist, studied at the Conservatoire royal in Brussels with eminent teachers such as the Wagnerian Joseph Dupont (harmony), Hubert Ferdinand Kufferath (counterpoint) and Alphonse Mailly (organ). De Boeck was an excellent organist and in that capacity served at churches in his native village, in Elsene and in Brussels. Moreover, throughout his long career he was active in the field of music education, teaching harmony at the conservatories of Antwerp and Brussels as well as serving as director of the Municipal Conservatory of Mechelen.
Decisive for his development as a composer was his meeting in 1889 with the composer Paul Gilson (1865-1942). Even though they were contemporaries, Gilson was a mentor for De Boeck. Gilson facilitated De Boeck’s contact with progressive Brussels artistic coteries such as L’Essor and La libre esthétique, while enabling him to familiarize himself with the new Russian music as well. Particularly with respect to orchestral technique De Boeck learnt a lot from Gilson. This transpires clearly right from De Boeck’s first and concurrently also his most popular work for orchestra, Rapsodie dahoméenne (1893) and the Symphony in G minor (1896). Because of the lack of opportunities to have such works performed - there was almost no orchestral infrastructure in Belgium in those days - De Boeck in the following years steered clear of symphonic music, applying himself to music theatre instead. He composed some ballets and developed into an excellent opera composer to boot. Already before the First World War the Royal Flemish Opera in Antwerp created four of his operas: Théroigne de Méricourt (libretto by Léonce du Catillon) in 1901, Winternachtsdroom (du Catillon) in 1902, Rijndwergen (Pol de Mont) in 1906, and Reinaert de Vos (Raf Verhulst) in 1909. In 1921 the Théâtre royal in Ghent premiered La route d’Émeraude (Max Hautier), De Boeck’s only opera in French and perhaps his best work.
During the interbellum De Boeck returned to the orchestra and composed in the span of a few decades Fantasie op twee Vlaamse Volkswijzen (1923), Concerto voor Hans-klavier en orkest (1926-1929), Nocturne (1931), Vioolconcerto (begun in 1912, completed in 1934) and the symphonic poem In de schuur (1937). He was unable to complete this last work, but his friend Gilson was to add the finishing touch.
De Boeck left behind a rich and diversified oeuvre of about 350 titles. In addition to the orchestral works and the ballets, operas and operettas mentioned above, he also wrote a substantial amount of liturgical music, besides cantatas, choral works, songs, piano and organ music, chamber music and a series of works for wind and brass band.
While his early orchestral works were influenced by the Russian national school, the Nocturne is more coloured by French impressionism. In this late work, composed when he had retired to his native village permanently, he displays once more his subtle orchestral technique. Composer and conductor Frits Celis, who knows De Boeck’s oeuvre better than anybody else, described the work as ‘an ethereal opus, steeped in atmosphere, with sometimes eerie orchestral shades, expanding twice into a grand sonorous volume, then ebbing away in tender string chords upon which the flute lets resonate a few fragments of the theme as an echo.’
The Nocturne was premiered on 15 April 1936 in the Broadcasting Building at Flagey square in Elsene by the Symfonieorkest van het NIR, conducted by Franz André. But it was only after a performance in 1969 by De Philharmonie van Antwerpen, under the baton of Frits Celis, that the work found a larger public.
Jan Dewilde (translation: Joris Duytschaever)
Emmanuel Geeurickx transcribed the autograph manuscript preserved in the music library of the Flemish Radio Orchestra and Flemish Radio Choir. Jan Van Asch served as proofreader of the score.
This edition, as part of the August de Boeck Year 2011-2012, has been published in collaboration with the Research Centre for Flemish Music, where the orchestral scores can be ordered (www.svm.be).