(Antwerpen, 8 maart 1853 - Hoogboom, 29 februari 1916)
Edward Keurvels begon zijn muziekopleiding als koraaltje in de Antwerpse Sint-Joriskerk. Aan de Vlaamsche Muziekschool van Ant- werpen studeerde hij, naast viool, piano en orgel, ook harmonie, contrapunt, orkestratie en compositie bij directeur Peter Benoit (1834-
1901). Keurvels zou een belangrijke rol gaan spelen in het Antwerpse muziekleven. Hij fungeerde als privé-secretaris van Benoit en als dusdanig was hij nauw betrokken bij de uitbouw van diens muziekschool tot Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium (1897). Keur- vels was ook een van de pioniers van de Antwerpse opera: als dirigent was hij verbonden aan de Koninklijke Nederlandse Schouwburg en het Nederlandsch Lyrisch Tooneel, voorlopers van de Koninklijke Vlaamse Opera. Daarnaast was hij ook jarenlang dirigent van de concerten van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde in Antwerpen (de ‘Dierentuinconcerten’). In 1902 was hij medestichter van het Peter Benoitfonds dat werd opgericht om diens werk middels uitvoeringen en partituuruitgaven te promoten. Onder het pseu- doniem van E. Duward vertaalde hij libretto’s van Duitse opera’s, waaronder verschillende van Wagner. Zijn alomtegenwoordigheid in het Antwerpse muziekleven, zijn uitzicht en zijn energieke manier van dirigeren, bezorgden hem de bijnaam “het duveltje”.
Keurvels componeerde, naast veel functioneel-dramatische toneelmuziek, onder meer het door Wagner beïnvloede lyrische drama Parisina (tekst van Frans Gittens naar Lord Byron), de cantate De Dietsche tale en talrijke liederen en koren. Zijn instrumentale mu- ziek is eerder beperkt en bestaat vooral uit pianowerken en kamermuziekwerken voor strijkers. Kinderideaal is een van zijn zeldzame orkestwerken. Het is niet duidelijk wanneer Keurvels dit concertante werk componeerde, noch wanneer het gecreëerd werd. Alleszins dirigeerde Keurvels op 2 juli 1896 tijdens een Dierentuinconcert de cellist Frans Van Wesenbeeck in Kinderideaal, maar dat was meer dan waarschijnlijk niet de eerste uitvoering. In dezelfde Antwerpse concertreeks voerde de jonge Catalaanse cellist Pablo Casals (1876-
1973) dit aan hem opgedragen werk uit op 3 februari 1909, met de componist als dirigent. Casals’ optreden was een groot succes. Het muziektijdschrift Le guide musical schreef op 7 februari 1909: ‘Mercredi, à la Société de Zoologie (cinquième concert extraordinaire), ce fut l’enthousiasme des grands soirs, enthousiasme suscité par l’admirable celliste Pablo Casals. Rien ne surpasse la musicalité et le recueillement dont il entoure ses interprétations, que ce soit l’expressif concerto en ré mineur d’Ed. Lalo, le petit poème Un idéal d’enfant, une page charmante d’Ed. Keurvels ou l’Allegro appassionato de Saint-Saëns.’
Kinderideaal lijkt gemodelleerd op een traag middendeel uit een concerto, met een A B A’-structuur en een (korte) cadens tussen B en A’. De cello blijft van de eerste tot de laatste maat aan het woord. In de partituur liet Keurvels volgend tekstje afdrukken die de sfeer van dit charmante werk evoceert: ‘Het onderwerp van dit toondichtje is de eerste ontluiking der liefde uitgelokt door vormelijke schoonheid, jeugd en aanminnigheid: het ideaal dat een maagdelijk en geestdriftig gemoed in zich omdraagt van toestanden, verwekt door het beantwoord gevoel.’
Keurvels droeg de (ongedateerde) uitgave van het werk op aan Casals. Misschien gebeurde dit naar aanleiding van Casals’ uitvoering in 1909. Casals had wel meer Belgische connecties. Dankzij de steun van de invloedrijke graaf Guillermo Morphy y Ferríz de Guzmán (1836-1899) had Casals in 1895 een studiebeurs gekregen om aan het Conservatoire royal in Brussel te gaan studeren. Graaf Morphy onderhield goede contacten met directeur François-Auguste Gevaert (1828-1908), die na het behalen van de Prix de Rome in 1847 door Spanje was gereisd. Zelf had Morphy in 1863 in Brussel bij Gevaerts voorganger François-Joseph Fétis gestudeerd. Omdat de opleiding voor violisten en cellisten aan het Brusselse conservatorium een goede reputatie had, stuurde Morphy de jonge Casals in
1895 met een vorstelijke studiebeurs naar Brussel. Daarnaast wou Morphy dat Casals ook compositieles zou volgen bij zijn vriend Gevaert. Maar het bezoek in 1895 aan het Brusselse conservatorium draaide voor Casals op een fiasco uit. Gevaert was wel degelijk opgetogen over de composities die Casals voorlegde (een mis, een strijkkwartet en een symfonisch gedicht), maar omwille van zijn leeftijd wou hij geen nieuwe leerlingen meer aanvaarden. Bovendien werd Casals op zijn eerste dag in de celloklas door leraar Eduard Jacobs publiekelijk belachelijk gemaakt voor de ogen van de andere studenten. Pas toen Casals Souvenir de Spa, het paradestuk van Adrien François Servais, op een geleende cello speelde, beloofde Jacobs om Casals binnen het jaar naar een eerste prijs te loodsen. Maar de jonge Spanjaard was zo zwaar beledigd dat hij de volgende morgen naar Parijs vertrok. Casals’ slechte ervaring met Brussel werd later wel ruimschoots gecompenseerd door de vele goede contacten die hij onderhield met Belgische musici als Eugène Ysaÿe, Mathieu Crickboom en Theo Van Hamberg. (Over zijn contacten met deze cellist en leraar aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium van Antwerpen, zie: Jan Dewilde, Waar haalde Pablo Casals zijn tabak? in: Forum, 2001, nr. 4, p. 11-16). Nog vóór de eerste wereld oorlog kwam Casals verschillende keren in België concerteren.
Jan Dewilde
Herdruk van een kopie uit de bibliotheek van het Koninklijk Vlaams Conservatorium van Antwerpen. Voor het orkestmateriaal, gelieve u te wenden tot de bibliotheek van het Koninklijk Vlaams Conservatorium. Deze partituur werd gepubliceerd in samenwerking met het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek. (www.svm.be)
(Antwerpen, 8. März 1853 - Hoogboom, 29. Februar 1916)
Edward Keurvels erhielt seinen ersten Musikunterricht als Chorknabe an der Antwerpener St. Joriskirche. An der Flämischen Musik- schule von Antwerpen studierte er außer Violine, Klavier und Orgel auch Harmonielehre, Kontrapunkt, Orchestrierung und Kompo- sition bei deren Direktor Peter Benoit (1834-1901). Keurvels sollte später eine wichtige Rolle im Antwerpener Musikleben spielen. Er wurde Benoits Privatsekretär und war dadurch intensiv an der Entwicklung von dessen Musikschule zum Königlich Flämischen Konservatorium beteiligt (1897). Keurvels war auch einer der Pioniere der Antwerpener Oper. Er war nämlich Dirigent am König- lichen Niederländischen Theater und am Niederländischen Lyrischen Theater, beide Vorläufer der Königlichen Flämischen Oper.
Überdies war er jahrelang Dirigent der Konzerte der Königlichen Gesellschaft für Tierkunde („Zookonzerte“). Im Jahre 1902 war er Mitbegründer des Peter Benoit-Fonds, dessen Aufgabe es war, Benoits Werke durch Aufführungen und die Herausgabe von Partituren zu propagieren. Unter dem Pseudonym E. Duward übersetzte er Libretti deutscher Opern, worunter auch mehrere von Wagner. Seine Allgegenwärtigkeit im Antwerpener Musikleben, seine äußerliche Erscheinung und die energische Dirigierweise machen seinen Spitz- namen „das Teufelchen“ verständlich.
Neben vielen Bühnenmusiken komponierte Keurvels unter anderem das unter dem Einfluss Wagners stehende lyrische Drama Parisina (auf Text von Frans Gittens, nach Lord Byron), die Kantate De Dietsche tale sowie zahlreiche Lieder und Chöre. Sein instrumentales Oeuvre ist weniger umfangreich und besteht hauptsächlich aus Klavierwerken und Kammermusik für Streicher.
Kinderideal ist eines seiner wenigen Orchesterwerke. Man weiß nicht genau, wann Keurvels dieses konzertante Stück komponierte und wann es uraufgeführt wurde. Fest steht jedoch, dass Keurvels am 2. Juli 1896, im Rahmen eines Zookonzerts, Kinderideal zu- sammen mit dem Cellisten Frans Van Wesenbeeck zu Gehör brachte. Aller Wahrscheinlichkeit nach war dies jedoch nicht die erste Aufführung. In der selben Antwerpener Konzertreihe führte der junge katalanische Cellist Pablo Casals (1876-1973) am 3. Februar
1909 dieses ihm gewidmete Werk unter der Leitung des Komponisten auf. Der Auftritt von Casals wurde ein großer Erfolg. Die Mu- sikzeitschrift Le guide musical schrieb am 7. Februar 1909: «Mercredi, à la Société de Zoologie (cinquième concert extraordinaire), ce fut l’enthousiasme des grands soirs, enthousiasme suscité par l’admirable celliste Pablo Casals. Rien ne surpasse la musicalité et le recueillement dont il entoure ses interprétations, que ce soit l’expressif concerto en ré mineur d’Ed. Lalo, le petit poème Un idéal d’enfant, une page charmante d’Ed. Keurvels, ou l’ Allegro appassionato de Saint-Saëns.»
Kinderideal hat die Form eines langsamen Mittelteils in einem Solokonzert: eine A B A‘-Struktur, mit einer kurzen Kadenz zwischen B und A‘. Das Cello ist vom Anfang bis zum Ende beteiligt. Keurvels ließ folgenden Text in die Partitur einrücken, der die Atmosphäre des charmanten Werks kennzeichnet: «Der Gegenstand dieses kleinen Klanggedichts ist die erste, aufblühenden Liebe, erweckt von
äußerlicher Schönheit, Jugend und Anmut. Es ist das Ideal, das ein reines und begeistertes Gemüt erfüllt, das seine Gefühle erwidert sieht. »
Keurvels widmete Casals die (undatierte) Ausgabe des Werks. Vielleicht geschah dies anlässlich der Aufführung durch Casals im Jahre
1909. Casals hatte übrigens auch noch andere belgische Beziehungen. Dank der Unterstützung des einflussreichen Grafen Guillermo Morphy y Ferríz de Guzmán (1836-1899) bekam Casals 1895 ein Stipendium für ein Studium am Conservatoire royal von Brüssel. Graf Morphy unterhielt gute Beziehungen zu dessen Direktor François-Auguste Gevaert (1828-1908), der Spanien nach seiner Auszeichnung mit dem Rompreis (1847) bereist hatte. Morphy hatte selbst im Jahre 1863 bei Gevaerts Vorgänger, François-Joseph Fétis, in Brüssel stu- diert. Da die Ausbildung von Geigern und Cellisten am Brüsseler Konservatorium einen guten Ruf hatte, schickte Morphy den jungen Casals 1895 mit einem fürstlichen Stipendium nach Brüssel. Außerdem wünschte Morphy, dass Casals auch Kompositionsunterricht bei seinem Freund Gevaert nehmen sollte. Aber der Besuch des Brüsseler Konservatoriums im Jahre 1895 wurde für Casals ein re- gelrechtes Fiasko. Gevaert war begeistert von den Kompositionen, die Casals ihm vorlegte (eine Messe, ein Streichquartett und eine symphonische Dichtung), aber wegen seines Alters wollte er keine neuen Schüler mehr annehmen. Obendrein wurde Casals an seinem ersten Tag in der Celloklasse von dem Lehrer Eduard Jacobs vor den Augen der anderen Studenten lächerlich gemacht. Erst als Casals Souvenir de Spa, das Paradestück von Adrien François Servais, auf einem geliehenen Cello gespielt hatte, versprach Jacobs, dass er Casals innerhalb eines Jahres bis zum Endexamen bringen würde. Aber der junge Spanier war so tief beleidigt, dass er am nächsten Morgen nach Paris abreiste. Casals schlechte Erfahrung mit Brüssel wurde jedoch später reichlich aufgewogen durch die vielen guten Kontakte mit belgischen Musikern wie Eugène Ysaÿe, Matthieu Crickboom und Theo Van Hamberg. (Über seine Beziehung zu diesem Cellisten und Lehrer am Königlich Flämischen Konservatorium von Antwerpen siehe: Jan Dewilde, Waar haalde Pablo Casals zijn tabak? in Forum, 2001, Nr. 4, P. 11-16). Schon vor dem Ersten Weltkrieg konzertierte Casals mehrere Male in Belgien.
Jan Dewilde
(Übersetzung: Michael Scheck)
Nachdruck einer Kopie aus dem Besitz der Bibliothek des Königlich Flämischen Konservatoriums Antwerpen.Für das Aufführungs- material wenden Sie sich bitte an die Bibliothek des Königlich Flämischen Konservatoriums. Diese Partitur wurde in Zusammenarbeit mit dem Studiecentrum voor Vlaamse Muziek herausgegeben. (www.svm.be)
(Antwerp, 8 March 1853 - Hoogboom, 29 February 1916)
Edward Keurvels started his music education as a junior chorister at St George’s church in Antwerp. At the Flemish Music School of Antwerp he studied, in addition to the violin, piano and organ, also harmony, counterpoint, orchestration and composition with direc- tor Peter Benoit (1834-1901). Keurvels was to play an important role in the music life of Antwerp. He served as personal secretary of Benoit and in that capacity he was very much involved in the consolidation of the latter’s music school into the Royal Flemish Music Conservatory (1897). Keurvels was also one of the pioneers of the Antwerp Opera: as conductor he was affiliated with the Royal Dutch Theatre and the Dutch Lyrical Theatre, forerunners of the Royal Flemish Opera. On top of that he also served for many years as con- ductor of the concerts of the Royal Society of Zoology in Antwerp (the so-called ‘Concerts of the Zoo’). In 1902 he was the co-founder of the Peter Benoit Fund, founded with a view to promoting the latter’s work through performances and editions of scores. Under the pseudonym E. Duward he translated librettos of German operas, among them several by Wagner. His omnipresence in Antwerp music life, his appearance and his energetic manner of conducting resulted in his nickname “the little devil”.
Keurvels’ compositions included, in addition to a lot of functional-dramatic stage music, the lyrical drama Parisina (text by Frans Gittens after Lord Byron), the cantata De Dietsche tale (The Dutch language) and numerous songs and choral works. His instrumental music was rather limited, consisting mainly of piano works and chamber music for strings.
Children’s Ideal is one of his rare orchestral works. It’s not clear when Keurvels composed this concertante work, nor do we know exactly when it was premiered. To be sure, it’s a fact that Keurvels conducted Children’s Ideal on 2 July 1896 at a concert in the Zoo Series, featuring the cellist Frans Van Wesenbeeck, but most probably this was not the first performance. In the same Antwerp concert series the young Catalan cellist Pablo Casals (1876-1973) performed on 3 February 1909 the work that had been dedicated to him, the composer conducting. Casals’ performance met with great acclaim. The music periodical Le guide musical wrote on 7 February 1909:
‘On Wednesday, at the Zoological Society (fifth extraordinary concert), the atmosphere was dominated by the enthusiasm typical of great evenings, an enthusiasm triggered by the admirable cellist Pablo Casals. There is nothing that matches the musicality and the reverence exuded by his interpretations, whether it be the expressive concerto in D minor by Ed. Lalo, the slender symphonic poem Un idéal d’enfant, a charming composition by Ed. Keurvels, or the Allegro appassionato by Saint-Saëns.’
Children’s Ideal is apparently modelled on a slow middle movement from a concerto, with an A B A’ structure and a (short) cadenza between B and A’. The cello plays an overriding and unrelenting role from the first measure to the last one. In the score Keurvels pub- lished the following text, evoking the atmosphere of this charming work: ‘The subject of this little composition is the first awakening of love elicited by formal beauty, youth and charm: the ideal cherished in a virginal and enthusiastic heart of circumstances provoked by reciprocated feeling.’
Keurvels dedicated the (undated) edition of the score to Casals. Perhaps this happened on the occasion of Casals’ performance in 1909. As a matter of fact Casals was well-connected in Belgium. Due to the support of the influential count Guillermo Morphy y Ferríz de Guzmán (1836-1899) Casals had been awarded in 1895 a scholarship to pursue his studies at the Royal Conservatory in Brussels. Count Morphy was in touch with director François-Auguste Gevaert (1828-1908), who after he had secured the Prix de Rome in 1847, had travelled through Spain. Morphy himself had studied with François-Joseph Fétis, Gevaert’s predecessor. Because the Brussels Conservatory had a great reputation for training violinists and cellists, Morphy sent young Casals in 1895 to Brussels with a wealthy fellowship. In addition, Morphy wanted Casals to study composition with his friend Gevaert to boot. However, the visit paid by Casals to the Brussels Conservatory in 1895 turned out to be a disaster. Even though Gevaert was enthusiastic about the compositions sub- mitted by Casals (a Mass, a string quartet and a symphonic poem), he did not want to accept new pupils because of his advanced age. Moreover, during his first cello class Casals was ridiculed in public by teacher Eduard Jacobs in front of the other students. Only when Casals played Souvenir de Spa, the showpiece of Adrien François Servais, on a borrowed cello, did Jacobs promise to coach Casals within a year for the First prize diploma. But the damage had been done, and the outraged young Spaniard left the following morning for Paris. To be sure, Casals’ traumatic experience with Brussels was amply compensated later by his many good contacts with Belgian musicians such as Eugène Ysaÿe, Mathieu Crockboom and Theo Van Hamberg. (About his contacts with this cellist, affiliated with the Royal Flemish Conservatory in Antwerp, see: Jan Dewilde, Waar haalde Pablo Casals zijn tabak (Where did Pablo Casals get his tobacco from?) in: Forum, 2001, nr. 4, p.11-16). Already before the First World War Casals returned to Belgium for several concerts.
Jan Dewilde
(Translation: Joris Duytschaever)
Reprint of a copy from the library of the Royal Flemish Conservatory of Antwerp. For the orchestral material, please get in touch with the library of the Royal Flemish Conservatory. This score has been published in collaboration with the Research Center for Flemish Music. (www.svm.be)