Paul Gilson
( geb. Brüssel, 15. Juni 1865 – gest. Brüssel, 3. April 1942)

La Mer (1891)

Vorwort
Paul Gilson spielte eine überaus wichtige Rolle im flämischen Musikleben, nicht nur als Komponist, sondern auch als Pädagoge, Musiktheoretiker und Musikkritiker.

Gilson war Schüler von François-Auguste Gevaert am Brüsseler Konservatorium, aber daneben studierte er als Autodidakt die Partituren Richard Wagners und des russischen «mächtigen Häufleins». Mit seiner Klavierbearbeitungen von Sheherazade und der Ouverture Große russische Ostern von Nikolai Rimski-Korsakow war er mitverantwortlich für die Einführung russischer Musik in Westeuropa.

Während den ersten Jahrzehnte des 20. Jahrhunderts unterrichtete Gilson Dutzende junger Komponisten. Dies führte 1925 zur Gründung einer Komponistengruppe Die Synthetisten, die sich um den Komponisten scharte: René Bernier, Gaston Brenta, Francis De Bourguignon, Theo Dejoncker, Robert Otlet, Marcel Poot, Maurice Schoemaker und Jules Strens. Gilson veröffentlichte einige Lehrwerke und schrieb Musikkritiken für La Revue Musicale.

Gilson komponierte seine besten Stücke vor dem 40. Lebensjahr: Mélodies Écossaises (1892) für Streicher, das Oratorium Francesca da Rimini (1892), die Oper Prinses Zonneschijn (1903), das Ballett La Captive (1904) aber vor allem La Mer. Dieses Stück wurde von einer Sammlung Seegedichte des Schriftstellers Eddy Levis inspiriert. Selber bezeichnete Gilson das viertelige La Mer bescheiden als «esquisses symphoniques», aber tatsächlich handelt es sich eher um eine Misschung aus Symphonie und sympho-nischer Dichtung. Ein zyklisches Thema durchläuft das ganze Stück wie eine Schlagader und sorgt für Einheit und Struktur.

Lever du soleil, Chants et danses de matelots, Crépuscule und La tempête lauten die Titel der vier Teile des Werks. Im ersten Teil entfaltet die See unter der Sonne ihre Schönheit; in der energischen zweiten Bewegung wird gefeiert, wenn auch gelegentlich melancholische Töne angeschlagen werden; im dritten Teil, einer Art Adagio, verabschiedet sich der Fischer von seiner Geliebten, und im Finale zeigt sich die See von ihrer gewalttätigen und tragischen Seite. Gilson selbst wünschte, dass vor jedem Teil das dazugehörige Gedicht vorgetragen werden - das allerdings geschieht eher selten. Auch das zusätzliche Harmonieensemble (bestehend aus Holzbläsern und Saxinstrumenten) sowie im Finale der Männerchor ad libitum werden meistens ausgelassen.

In La Mer zeigt Gilson sich als brillianter Orchestrierer mit einer deutlichen Vorliebe für Blechinstrumente. Hier und da wird deutlich, dass Gilson viel mit den russischen «Fünf» und Richard Strauss gemeinsam hat.

La Mer wurde am 20. März 1892 in Brüssel vom Dirigenten Jospeh Dupont durch das Orchester von den Concerts Populaires uraufgeführt. Obwohl Gilson erst 27 Jahre alt war und noch am Anfang seiner Karriere stand, blieb La Mer sein bekanntestes Werk.

Jan Dewilde, 2005 (Übersetzung: Werner De Smet)

Nachdruck eines Exemplars der Bibliothek des Antwerpener Konservatoriums. Aufführungsmaterial: Muziekbibliotheek VRO-VRK, Albertina-bibliotheek, Brüssel. Diese Studienpartitur wird veröffentlicht mit freundlicher Unterstützung durch das Studiecentrum voor Vlaamse Muziek.

Paul Gilson
(b. Brussels, 15 June 1865 – d. Brussels, 3 April 1942)

La Mer (1891)

Preface
Paul Gilson played a crucial role in Flemish musical life, not only as a composer, but also as a pedagogue, music theoretician and music critic.

Gilson was a student of François-Auguste Gevaert at the Brussels conservatory, while concurrently studying scores by Richard Wagner and the Russian «Mighty Handful» as an autodidact. With his piano reductions of Sheherazade and the Russian Easter Overture of Nicolai Rimski-Korsakov he was instrumental in introducing Russian music in Western Europe. In the first decades of the twentieth century he taught dozens of young composers. In 1925 this led to the foundation of a composers group around Gilson: the “Synthetists”, consisting of René Bernier, Gaston Brenta, Francis De Bourguignon, Theo Dejoncker, Robert Otlet, Marcel Poot, Maurice Schoemaker and Jules Strens. Gilson published a number of textbooks and wrote music reviews in La Revue Musicale.

Gilson composed his best works before the age of forty, including Mélodies Écossaises (Scottish Melodies, 1892) for strings, the oratorio Francesca da Rimini (1892), the opera Prinses Zonneschijn (Princess Sunshine, 1903), the ballet La Captive (1904) and above all La Mer (The Sea). This work was inspired by a series of sea poems by Eddy Levis.

Modestly, Gilson himself dubbed the four-part La Mer as «esquisses symphoniques» («symphonic sketches»), but actually it is rather a mixture of a symphony and a symphonic poem. A cyclic theme runs throughout the work like an artery, providing unity and structure. The four parts carry the titles Lever du soleil (Sunrise), Chants et danses de matelots (Songs and Dances of the Sailors), Crépuscule (Dawn) and La tempête (The Storm). In the first part the sea beautifully shines under the sun; in the energetic second movement celebration is in order albeit at times with a melancholic undertone; in the third part, a kind of adagio, a fisherman says farewell to his beloved and in the finale the sea shows its violent and tragic side.

Gilson wanted each part to be preceded by the recitation of the corresponding poems, but this seldom occurred. Also omitted are the extra wind and percussion ensemble (consisting of woodwinds and sax instruments) as well as the male choir ad libitum in the final part. In La Mer Gilson proves to be a brilliant orchestrator with a marked predilection for the brass instruments. It transpires that he had a lot of affinities with the Russian «Five» and with Richard Strauss.
La Mer was created in Brussels on 20 March 1892 by the orchestra of the Concerts Populaires under the baton of Joseph Dupont. Although Gilson was only 27 at that time and still at the beginning of his career, La Mer remained his best-known work.

Jan Dewilde, 2005 (Translation: Jo Sneppe)

Reprint of a copy from the Antwerp Conservatory Music Library For performance material please contact : Muziekbibliotheek VRO-VRK, Albertina-bibliotheek , Brussels. This study score is printed with the support of the Studiecentrum voor Vlaamse Muziek.

Paul Gilson
(Brussel, 15 juni 1865 – Brussel, 3 april 1942)

La Mer
(1891)

Voorwoord
Paul Gilson heeft een ongemeen belangrijke rol gespeeld in het Vlaamse muziekleven. Niet alleen als componist, maar ook als pedagoog, muziektheoreticus en muziekcriticus.

Gilson was een leerling van François-Auguste Gevaert aan het conservatorium van Brussel, maar daarnaast bestudeerde hij als autodidact partituren van Richard Wagner en van het Russische «machtige hoopje». Met zijn pianoreducties van Sheherazade en het Groot Russisch Paasfeest van Nicolai Rimski-Korsakov was hij mee verantwoordelijk voor de introductie van de Russische muziek in West-Europa. In de eerste decennia van de twintigste eeuw gaf hij les aan tientallen jonge componisten. Dat leidde in 1925 tot de oprichting van een componistengroep rond Gilson: de «Synthetisten», bestaande uit René Bernier, Gaston Brenta, Francis De Bourguignon, Theo Dejoncker, Robert Otlet, Marcel Poot, Maurice Schoemaker en Jules Strens. Gilson publiceerde een aantal leerboeken en schreef muziekkritieken in La Revue Musicale.

Gilson componeerde zijn beste werken vóór zijn veertigste, zoals Mélodies Écossaises (1892) voor strijkers, het oratorium Francesca da Rimini (1892), de opera Prinses Zonneschijn (1903), het ballet La Captive (1904) en vooral La Mer. Dit werk werd geïnspireerd door een reeks zeegedichten van Eddy Levis.

Zelf bestempelde Gilson het vierdelige La Mer bescheiden als «esquisses symphoniques», maar in feite gaat het om een kruising tussen een symfonie en een symfonische gedicht. Een cyclisch thema loopt als een slagader door het hele werk en zorgt voor eenheid en structuur. De vier delen dragen als titels: Lever du soleil, Chants et danses de matelots, Crépuscule en La tempête. In het begindeel toont de zee zich onder de zon in al haar schoonheid; in de energieke tweede beweging wordt er gefeest, al blijft er bij momenten een melancholische ondertoon doorklinken; in het derde deel, een soort adagio, neemt een visser afscheid van zijn geliefde en in de finale toont de zee zich van haar gewelddadige en tragische kant.

Gilson wou elk deel laten voorafgaan door de declamatie van de bijhorende gedichten, maar dat gebeurde maar zeer zelden. Ook het extra harmonie-ensemble (bestaande uit houtblazers en saxinstrumenten) en het mannenkoor ad libitum in het slotdeel worden weggelaten.

In La Mer toont Gilson zich een briljant orkestrator met een duidelijke voorliefde voor de koperinstrumenten. Hier en daar wordt duidelijk dat Gilson veel affiniteiten had met de Russische «Vijf» en met Richard Strauss.
La Mer werd op 20 maart 1892 in Brussel gecreëerd door het orkest van de Concerts Populaires en dirigent Joseph Dupont. Niettegenstaande Gilson toen pas 27 was en nog aan het begin van zijn carrière stond, bleef La Mer zijn bekendste werk.

Jan Dewilde, 2005 (Studiecentrum voor Vlaamse Muziek)

Herdruk van een kopie van de Bibliotheek van het Conservatorium van Antwerpen. Voor de huur van het material, gelieve uw te wenden tot: Muziekbibliotheek VRO-VRK, Albertina-bibliotheek, Brussel. Deze partituur is gepublizeer met de vriendeligke ondersteuning van het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek. (www.scm.be)