(Antwerpen, 8 mei 1886 – Antwerpen, 24 april 1959)
(1956)
Naast zes symfonieën, een opera, liederen, koren en kamermuziek heeft Jef Van Hoof ook heel wat religieuze muziek gecomponeerd. Als zoon van een koster-organist, verbonden aan de Antwerpse Sint-Michielskerk, was hij dan ook al van kindsbeen af vertrouwd met de muziek die vanop een kerkdoksaal klonk. Toch zou het tot
1920 duren eer hij met zijn Eerste lof een eerste religieuze werk schreef. En uiteindelijk zou hij al de vijftig voorbij zijn eer hij zijn grote godsdienstige werken componeerde: Missa de Deo (1936), Derde Lof (1938), Missa de Beata (1946), Te Deum (1949), Missa de Sanctis (1953) en Missa de Angelis (1956). (Ook met zijn symfonieën zou hij trouwens wachten tot hij de kaap van de vijftig had gerond: zijn eerste van zes symfonieën componeerde hij pas in 1938.)
Van Hoof componeerde de Missa de Angelis als dankbetuiging voor de excellente uitvoering die het befaamde Sint-Romboutskoor onder de leiding van Jules Vyverman (1900-1989) zijn Missa de Beata op Pasen 1956 in de Mechelse Sint-Romboutskathedraal gaf. Hij begon de compositie al op 3 april en beëindigde het werk op 4 oktober 1956. Van Hoof was zo gecharmeerd door de angelieke knapenstemmen van het kathedraalkoor dat hij die dankmis voor tweestemmig knapenkoor de benaming de Angelis meegaf. Om zijn dankbaarheid nog meer in de verf te zetten, droeg hij het Gloria en het Credo op aan de ‘koorknapen van Sint-Rombouts’, en de andere delen telkens aan een van de priester-repetitoren van het koor: het Kyrie aan Hubert Van Vaeck, het Sanctus aan Jos Lerinckx en het Agnus Dei aan Karel De Vos.
Priester, componist en musicoloog Ignace De Sutter (1911-1988) omschreef Van Hoofs stijl in deze mis als volgt: ‘een rijk-melodische lijn in de verscheidene zangpartijen, diatonisch in de stille, zuivere aanbiddingsmomenten, uitgesproken chromatisch in de passages van menselijke onrust, angst en smeking. De harmonie is zoals steeds ook hier van een “gewijde” Straussiaanse felheid en het ritme klimt soms vanuit een vergeestelijkte processiestap naar de striemende syncopen van onze twintigeeuwse vertwijfeling. De gebruikte meerstemmigheidsvormen wisselen op gelukkige wijze af tussen de dialogerende polyfonie en sterk gekleurde homofonie.’
Van Hoof zorgt binnen de mis voor expressieve contrasten: het Kyrie, Sanctus en Agnus Dei zijn eerder serene meditaties (in c en F), terwijl de Gloria- en Credodelen sterk geritmeerd zijn en, binnen overwegend majeurtoonaarden, een grote chromatische rijkdom kennen.
Van Hoof maakte van deze mis ook een versie met begeleiding van strijkorkest, bescheiden bijgekleurd door pauken, grote trom, triangel en cymbaal.
De Missa de Angelis werd op 26 november 1961 in de Onze-Lieve-Vrouw-ter-Sneeuwkerk in Borgerhout gecreëerd door het koor Alma Musica, organist Jos Delafaille en dirigent Alfons Bervoets.
Jan Dewilde
Herdruk van een partituur uit de bibliotheek van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen. Deze partituur werd gepubliceerd in samenwerking met het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek (www.svm.be).
(Antwerpen, 8. Mai 1886 – Antwerpen, 24. April 1959)
(1956)
Außer sechs Sinfonien, einer Oper, Liedern, Chören und Kammermusik schrieb Jef Van Hoof auch eine ganze Menge geistlicher Musik. Als Sohn eines Küsters und Organisten an der Antwerpener St. Michielskirche war er schon in seiner frühesten Jugend vertraut mit der Musik die von der Orgelempore erklang. Es dauerte jedoch bis
1920, ehe er mit seinem Eerste Lof sein erstes geistliches Werk komponierte. Und schließlich war er schon über die fünfzig Jahre, als er seine großen kirchlichen Werke schuf: Missa de Deo (1936), Derde Lof (1938), Missa de Beata (1946), Te Deum (1949), Missa de Sanctis (1953) und Missa de Angelis (1956). (Er wartete übrigens auch mit seinen Sinfonien bis zu diesem Alter: Die erste seiner sechs Sinfonien komponierte er erst 1938.
Van Hoof komponierte die Missa de Angelis zum Dank für die ausgezeichnete Aufführung seiner Missa de Beata, die der berühmte St. Romboutschor unter der Leitung von Jules Vyverman (1900-1989) zu Ostern 1956 in die Kathedrale von Mecheln gesungen hatte. Er begann die Arbeit daran schon am 3. April und beendete das Werk am 4. Oktober 1956. Van Hoof war von den himmlisch klingenden Knabenstimmen so sehr eingenommen, dass er der Dankmesse für zweistimmigen Knabenchor den Titel de Angelis gab. Um seine Dankbarkeit noch zu unterstreichen, widmete er das Gloria und das Credo ,den Chorknaben von St. Rombouts’ und die anderen Sätze jeweils einem der Priester, die als Repetitoren des Chores Dienst taten: das Kyrie Hubert Van Vaeck, das Sanctus Jos Lerinckx und das Agnus Dei Karel De Vos.
Der Priester, Komponist und Musikwissenschaftler Ignace De Sutter (1911-1988) beschrieb Van Hoofs Stil in dieser Messe folgendermaßen: „Reich gefüllte melodische Linien in den Einzelstimmen, diatonisch in den sanften und reinen Anbetungsmomenten, ausgesprochen chromatisch in den Passagen der menschlichen Unruhe, der Angst und des Flehens. Die Harmonisierung ist hier, wie immer bei Van Hoof, von einer „religiösen‘ Strauß’schen Heftigkeit und die Rhythmen steigern sich bisweilen von einem vergeistigten Prozessionsschritt bis hin zu den schneidenden Synkopen unserer Verzweiflung im 20. Jahrhundert. Die Formen der Mehrstimmigkeit wechseln überzeugend ab zwischen dialogisierender Polyphonie und äußerst farbenreicher Homophonie.“
Van Hoof versieht die Messe mit ausdrucksvollen Kontrasten: Das Kyrie, Sanctus und Agnus Dei sind vor allem ungetrübte Meditationen (in c-Moll und F-Dur), während Teile des Gloria und Credo rhythmisch betont sind und innerhalb der überwiegenden Durtonarten einen großen chromatische Reichtum entfalten.
Van Hoof fertigte von dieser Messe auch eine Fassung mit Begleitung eines Streichorchesters an, bescheiden koloriert von Pauken, Grosser Trommel, Triangel und Becken.
Die Missa de Angelis wurde am 26. November 1961 in der Kirche Onze-Lieve-Vrouw-ter-Sneeuw in Borgerhout uraufgeführt. Die Ausführenden waren der Chor Alma Musica, Organist Jos Delafaille und Dirigent Alfons Bervoets.
Jan Dewilde
(Übersetzung: Michael Scheck)
Nachdruck einer Partitur aus der Bibliothek des Königlichen Konservatoriums Antwerpen.
Die Partitur wurde in Zusammenarbeit mit dem Studienzentrum für flämische Musik herausgegeben (www.svm.be).
Jef Van Hoof
(Antwerp, 8 May 1886 – Antwerp, 24 April 1959)
(1956)
In addition to six symphonies, an opera, songs, choruses and chamber music, Jef Van Hoof has also composed a great deal of religious music. As the son of a sacristan-organist at the Saint Michael’s Church in Antwerp, he became familiar with the music played in the church at a very young age. However, it wasn’t until 1920 that he composed his first religious work, Eerste Lof (First Benediction), and he was already in his fifties when he wrote his large religious works: Missa de Deo (1936), Derde Lof (Third Benediction) (1938), Missa de Beata (1946), Te Deum (1949), Missa de Sanctis (1953) en Missa de Angelis (1956). (The same holds true for his symphonies: it wasn’t until 1938 that he composed the first of his six symphonies.)
Van Hoof composed the Missa de Angelis as a thank you to the St Rumbold’s Choir and its conductor, Jules Vyverman (1900-1989), for the excellent performance of his Missa de Beata on Easter Sunday in 1956 in the St Rumbold’s Cathedral in Mechelen. He already started the composition on 3 April and finished it by 4 October
1956. Van Hoof was so very charmed by the angelic choirboys’ voices that he named the two-part mass for boys’ choir de Angelis. To express his gratitude even more, he dedicated the Gloria and the Credo to ‘the boy choristers of Saint Rumbold’, and the other parts each to one of the assistant conductors (all priests): the Kyrie to Hubert Van Vaeck, the Sanctus to Jos Lerinckx and the Agnus Dei to Karel De Vos.
The priest, composer and musicologist Ignace De Sutter (1911-1988) described Van Hoof’s style in this mass in the following way: ‘A rich melodic line in the different vocal parts, diatonic in the silent and pure moments of worship, distinctly chromatic in the passages of human turmoil, anxiety and begging. As always, the harmony has a “sacred” Straussian intensity and the rhythm sometimes rises from a spiritualized procession pace to the lashing syncopations of our twentieth century despair. The chosen forms of polyphony alternate between dialoguing polyphony and strongly coloured homophony.’
Van Hoof creates expressive contrasts within the mass: the Kyrie, Sanctus and Agnus Dei are more serene meditations (in C Minor and F Major), while the Gloria and the Credo are highly rhythmical, and, within mostly major keys, have a great chromatic richness. Van Hoof also wrote a different version of this mass, with string orchestra accompaniment, modestly enriched by timpani, bass drum, triangle and cymbal.
The Missa de Angelis was created on 26 November 1961 in the Our Lady of the Snows Church in Borgerhout by the choir Alma Musica, organist Jos Delafaille and conductor Alfons Bervoets.
Jan Dewilde
(translation: Jasmien Dewilde)