< back to overview Repertoire & Opera Explorer
Karel Albert - Het beestenspel (1933)
(Antwerp, 16 April 1901 – Liederkerke, 23 May 1987)
Karel Albert studied at the Royal Flemish Conservatory in the town of his birth, and took private lessons with pianist and composer Marinus de Jong. After the First World War he emerged together with August L. Baeyens as a champion of the avant-garde, holding concerts, lectures and conferences and publishing articles in numerous journals. In the 1920s, he made a name for himself as a composer of stage music for productions put on by Het Vlaamse Volkstoneel (The Flemish People’s Theatre) and the Théâtre du Marais. Though his stage music leaned heavily towards expressionism, in the latter part of the 1920s his style evolved into what he referred to as ‘constructivism’: ‘This was music that strove to be music in its purest form, lines that represent nothing more or less than a plastic value.’
After spending some time teaching at the Stedelijke Normaalschool, a teacher training school in Antwerp, in 1933 he started working for the Belgian National Institute for Radio Broadcasting (NIR). Aside from a brief interlude during World War Two, Albert continued working for the NIR (which changed its name to Belgian Radio and Television or ‘BRT’ in 1960) until he retired in 1961. In this role he acted as a powerful advocate for Flemish music, for example by including Dutch translations of operettas in his programme. Prior to World War Two he wrote a number of plays for radio, starting with De mijnramp (‘The Mining Disaster’).
During his period of unemployment brought about by the war, in his own words he sought ‘in his music a world that gave him a sense of peace’ and moved away from expressionism towards a more sober, neoclassical style. In this time, he composed a number of works including three symphonies, a string quartet and the ballet De toverlantaarn (‘The Magic Lantern’), which was not performed until 1946 when it was put on by the Royal Flemish Opera. In his opera buffa Europa ontvoerd (‘Europe Abducted’; 1950), Albert gave one final nod to his past style before shifting towards atonal compositions and twelve-tone serialism starting with his ballet Het tornooi (‘The Tournament’) composed in 1953. Albert believed his finest pieces from that period to have been Werkstuk for viola and wind quintet, Quatuor for saxophones, Andante-constructie for strings and his Derde sonatine for piano. After retiring, he concluded his twelve-tone serialism period in 1962 with the suite In den beginne was het woord (‘In the beginning was the Word’) for baritone and orchestra. In his Kwintet voor houtblazers (‘Quintet for Woodwind’; 1963) and Kwartet voor kopers (‘Quartet for Brass’; 1964), he explored Olivier Messiaen’s modes of limited transposition. Albert gradually came to form the opinion ‘that each system has its particular features and its special qualities’, ultimately merging various styles in his Symfonie nr. 4 (1966). Albert’s invaluable and diverse oeuvre remains under-studied and under-performed. He was also very active as a musicographer, and published numerous texts and reviews.
Het beestenspel (‘The Menagerie’) is a suite that evokes circus animals in a parodical fashion. The parade of unusual creatures opens with circus-like music, which resumes once the parade has finished. What is particularly special about this orchestral suite is that it was creatively adapted for the nascent medium that radio was at the time, and is accompanied by a text that is narrated before and between the sections by a circus director or ringmaster. The Dutch text was written by Armand Suls (1893–1948), an educator and author of children’s books, whilst the French text was provided by journalist and radio pioneer Théo Fleischman (1893–1979). Both authors wrote their own individual texts, each sprinkled with cleverness and wit.
The suite was first performed on 28 November 1993 by the NIR Orchestra, conducted by Jean Kumps; Armand Suls narrated from his own text on this occasion. Later performances were held in 1957 by the NIR Chamber Orchestra, conducted by Jef Verels, in 1973 by the BRT Chamber Orchestra, conducted by Fernand Terby, and on 4 December 1998 by the Flemish Radio Orchestra, conducted by David Porcelijn. After World War Two, the suite was also performed in various European countries. Albert provided the piano transcription of the work himself.
Jan Dewilde
Facsimile of a copy from the library of the Royal Conservatory of Antwerp (KVC 114246). This edition is part of a heritage project subsidised by the Flemish Community and was produced in collaboration with the Study Centre for Flemish Music (www.svm.be). For the orchestral material, please contact the Study Centre for Flemish Music (www.svm.be).
Karel Albert - Het beestenspel (Spiel der Tiere)
(* 16. April 1901 in Antwerpen; † 23 mei 1987 in Liedekerke)
(1933)
Karel Albert studierte am Königlich Flämischen Konservatorium in seiner Heimatstadt und nahm bei dem Pianisten und Komponisten Marinus de Jong Privatunterricht. Nach dem Ersten Weltkrieg wurde er gemeinsam mit August L. Baeyens durch Konzerte, Vorträge, Konferenzen und die Publikation von Artikeln in zahlreichen Zeitschriften zu einem der Verfechter der Avantgarde. In den 1920er Jahren machte er sich einen Namen als Komponist von Bühnenmusik für Produktionen des Wandertheaterensembles „Het Vlaamse Volkstoneel“ und dem „Théâtre du Marais“. Während seine Bühnenmusik stark expressionistisch geprägt war, entwickelte sie sich ab der zweiten Hälfte der 1920er Jahre zu dem, was er als „Konstruktivismus“ bezeichnete: „Das war Musik, die absolut reine Musik sein wollte, Linien, die nichts anderes als einen plastischen Wert darstellten.“
Nachdem er eine Zeit lang am Lehrerseminar „Stedelijke Normaalschool“ in Antwerpen unterrichtet hatte, trat er 1933 in die NIR, die nationale Rundfunkanstalt, ein. Bis auf eine Unterbrechung während des Zweiten Weltkriegs blieb Albert bis zu seiner Pensionierung im Jahr 1961 im Dienst der NIR (ab 1960 Belgisches Radio und Fernsehen - BRT). In dieser Position setzte er sich sehr für die flämische Musik ein, indem er beispielsweise Operetten in niederländischer Übersetzung programmierte. Vor dem Zweiten Weltkrieg schrieb er fürs Radio mehrere Hörspiele, angefangen mit De mijnramp (Das Grubenunglück).
Während des Krieges, den er arbeitslos zubrachte, suchte er nach eigenen Angaben „in seiner Musik eine Welt, die ihn beruhigte“, und so ging seine Musik von einem expressionistischen zu einem eher nüchternen neoklassizistischen Stil über. In dieser Zeit komponierte er unter anderem drei Sinfonien, ein Streichquartett und das Ballett De toverlantaarn (Die Zauberlaterne), das erst 1946 an der Königlichen Flämischen Oper uraufgeführt wurde. In seiner Opera buffa Europa ontvoerd (Entführtes Europa, 1950) wandte sich Albert noch ein letztes Mal rückwärts, doch ab dem Ballett Het tornooi (Das Turnier, 1953) komponierte er atonal und entwickelte die serielle Dodekaphonie. Als erfolgreichste Werke aus dieser Zeit nennt Albert das Werkstuk für Bratsche und Bläserquintett, das Quatuor für Saxophon, die Andante-constructie für Streicher und die Dritte Sonatine für Klavier. Nach seiner Pensionierung schloss er seine dodekaphonische Periode 1962 mit der Suite In den beginne was het woord (Am Anfang war das Wort) für Bariton und Orchester ab. Mit dem Quintett für Holzbläser (1963) und dem Quartett für Blechbläser (1964) erkundete er die Modi von Olivier Messiaen. Albert erkannte allmählich, „dass jedes System sowohl seine besonderen Aspekte als auch seine besonderen Qualitäten hat“, weshalb er in seiner Sinfonie Nr. 4 (1966) verschiedene Stile konsequent miteinander verwob. Alberts wertvolles und vielfältiges Oeuvre wartet darauf, erforscht und aufgeführt zu werden. Er war auch als Musikschriftsteller sehr aktiv und hinterließ zahlreiche Texte und Rezensionen.
Het beestenspel (Spiel der Tiere) ist eine Suite, in der auf parodistische Weise Zirkustiere auf den Plan gerufen werden. Diese Parade besonderer Tiere wird durch zirkusartige Musik eingeleitet und nach der Parade der Tiergestalten wieder aufgenommen. Bemerkenswert ist, dass die Orchestersuite auf kreative Weise an das damals noch sehr junge Medium Radio angepasst und mit einem Text versehen wurde, der vor und zwischen den Sätzen von einem Zirkusdirektor oder Zeremonienmeister vorgetragen wurde. Armand Suls (1893-1948), ein Lehrer, der auch Texte für die Jugend schrieb, lieferte den niederländischen Text, während der Journalist und Radiopionier Théo Fleischman (1893-1979) den französischen Text verfasste. Beide Autoren schrieben jeweils einen eigenen Text, der mit Spitzfindigkeiten und geistreichen Scherzen nur so gespickt war.
Die Uraufführung fand am 28. November 1933 durch das Orchester des NIR unter der Leitung von Jean Kumps statt. Armand Suls trug dabei seinen eigenen Text vor. Weitere Aufführungen erfolgten 1957 durch das NIR-Kammerorchester unter der Leitung von Jef Verelst, 1973 durch das BRT-Kammerorchester unter der Leitung von Fernand Terby und am 4. Dezember 1998 durch das Flämische Rundfunkorchester unter der Leitung von David Porcelijn. Nach dem Zweiten Weltkrieg wurde das Werk auch in einigen anderen europäischen Ländern aufgeführt. Albert selbst hat die Klaviertranskription des Werks erstellt.
Jan Dewilde (Übersetzung: Eva-Maria Kintzel)
Faksimile einer Kopie aus der Bibliothek des Königlichen Konservatoriums von Antwerpen (KVC 114246). Diese Ausgabe ist Teil eines von der Flämischen Gemeinschaft subventionierten Kulturerbeprojekts und wurde in Zusammenarbeit mit dem Studiecentrum voor Vlaamse Muziek (www.svm.be) erstellt. Für das Orchestermaterial wenden Sie sich bitte an das Studienzentrum für Flämische Musik (www.svm.be).
------------------- FLEMISH -------------------
Karel Albert - Het beestenspel
(Antwerpen, 16 april 1901 – Liedekerke, 23 mei 1987)
(1933)
Karel Albert studeerde aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium van zijn geboortestad en volgde privélessen bij pianist-componist Marinus de Jong. Na de Eerste Wereldoorlog wierp hij zich samen met August L. Baeyens op tot een van de voorvechters van avant-garde, via concerten, voordrachten, congressen en de publicatie van artikels in tal van tijdschriften. In de jaren 1920 maakte hij naam als componist van toneelmuziek bij producties van Het Vlaamse Volkstoneel en het Théâtre du Marais. Waar zijn toneelmuziek sterk expressionistisch geladen was, evolueerde hij vanaf de tweede helft van de jaren 1920 naar wat hij ‘constructivisme’ noemde: ‘Dat was muziek die absoluut zuiver muziek wou zijn, lijnen die niets anders dan een plastische waarde vertegenwoordigen.’
Nadat hij een tijd les had gegeven aan de Stedelijke Normaalschool in Antwerpen, trad hij in 1933 in dienst van het NIR (Nationaal Instituut voor de Radio-Omroep). Op een onderbreking tijdens Wereldoorlog II na bleef Albert in dienst van de NIR (vanaf 1960 BRT: Belgische Radio en Televisie) tot zijn pensioen in 1961. In die functie engageerde hij zich sterk voor Vlaamse muziek; ook programmeerde hij operettes in Nederlandse vertaling. Vóór WO II schreef hij voor de radio verschillende luisterspelen, te beginnen met De mijnramp.
Tijdens de oorlog, die hij dus werkloos doorbracht, zocht hij naar eigen zeggen ‘in zijn muziek een wereld die hem rust schonk’ en evolueerde hij van een expressionistische naar een versoberde neoklassieke stijl. In die periode componeerde hij onder meer drie symfonieën, een strijkkwartet en het ballet De toverlantaarn dat pas in 1946 in de Koninklijke Vlaamse Opera werd gecreëerd. In zijn opera buffa Europa ontvoerd (1950) blikte Albert nog één keer naar het verleden, maar vanaf het ballet Het tornooi (1953) componeerde hij atonaal en evolueerde hij naar de seriële dodecafonie. Als meest geslaagde werken uit die periode noemde Albert Werkstuk voor altviool en blazerskwintet, Quatuor voor saxofoons, Andante-constructie voor snaren en de Derde sonatine voor piano. Na zijn pensioen sloot hij in 1962 met de suite In den beginne was het woord voor bariton en orkest zijn dodecafonische periode af. Met Kwintet voor houtblazers (1963) en Kwartet voor kopers (1964) exploreerde hij de modi van Olivier Messiaen. Albert kwam geleidelijk tot het inzicht ‘dat elk stelsel zijn bijzondere aspecten en zijn bijzondere kwaliteiten heeft’ en in zijn Symfonie nr. 4 (1966) vermengde hij dan ook verschillende stijlen. Alberts waardevolle en diverse oeuvre wacht op onderzoek en uitvoeringen. Hij was ook zeer actief als musicograaf en liet veel teksten en recensies na.
Het beestenspel is een suite met parodiërende evocaties van circusdieren. De parade van de bijzondere dieren wordt ingeleid door circusachtige muziek die na de dierenparade wordt hernomen. Bijzonder is dat de orkestsuite creatief werd aangepast aan het prille medium dat de radio toen nog was en voorzien werd van een tekst die vóór en tussen de delen door werd gedebiteerd door een circusdirecteur of een spreekstalmeester. Armand Suls (1893-1948), een onderwijzer die teksten voor de jeugd schreef, leverde de Nederlandse tekst, terwijl de journalist en radiopionier Théo Fleischman (1893-1979) de Franse tekst schreef. Beide auteurs schreven ieder een eigen tekst, elk gelardeerd met spitsvondigheden en geestigheden.
De eerste uitvoering werd op 28 november 1993 gespeeld door het Orkest van het NIR onder de leiding van Jean Kumps; Armand Suls bracht toen zijn eigen tekst. Latere uitvoeringen vonden plaats in 1957 door het Kamerorkest van het NIR o.l.v. Jef Verels, in 1973 door het Kamerorkest van de BRT o.l.v. Fernand Terby en op 4 december 1998 door het Vlaams Radio-Orkest o.l.v. David Porcelijn. Na WO II werd het werk ook in enkele Europese landen uitgevoerd. Albert maakte zelf de pianotranscriptie van het werk.
Jan Dewilde
Facsimile van een exemplaar uit de bibliotheek van het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen (KVC 114246). Deze uitgave kadert in een erfgoedproject gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en kwam tot stand in samenwerking met het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek. De orkestpartijen kan u bekomen bij het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek (www.svm.be).
< back to overview Repertoire & Opera Explorer